Elbląg – miasto z wielką... przeszłością

Witold Chrzanowski
napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

To w Elblągu zbudowano i zwodowano, 14 czerwca 1571 roku, pierwszy polski okręt wojenny. To nasze miasto było przez wiele lat centrum gospodarczym i przemysłowym niemieckich Prus. Silną pozycję ekonomiczną utrzymał Elbląg także po II wojnie światowej. O mieście, dzięki Zamechowi, wiedziała cała Polska – i nie tylko Polska.

Komnick, Schichau – te nazwiska znane są także i dzisiaj. Nie tylko z historii. Na przykład o Komnicka prawie dosłownie potykamy się na ulicy. W Elblągu co rusz natykamy się na włazy do kanałów wykonane w tej firmie. Dzisiaj tyle tylko po Komnicku zostało.

Czy ktoś, poza specjalistami pamięta, że ta elbląska firma produkowała niegdyś nawet samochody – od autobusów aż po luksusowe auta osobowe. Komnick był drugą obok Schichaua najbardziej znaną elbląską fabryką. Ferdinand Schichau otworzył w 1837 roku fabrykę maszyn, a w kilkanaście lat później, w 1857 roku, stocznię, która wkrótce stała się głównym niemieckim producentem torpedowców.

Schichau i Komnick to jednak nie wszystko. W Elblągu powstały także: odlewnia żelza Tiessena, zakłady metalowe Neufelda, fabryka cygar Losera&Wolffa – największa tego typu firma nie tylko w całych Niemczech, ale i w Europie. To z naszego miasta szły na cały świat wonne cygara z tytoni zakupionych na Kubie, Jawie, czy Sumatrze.

Słynne było także elbląskie piwo, które pijał sam cesarz Wilhelm II. Ale Brauerei Englisch Brunnen (Browar Angielski Zdrój) nie był jedynym miejscem, w którym w produkowano u nas piwo. W Elblągu istniał jeszcze m.in. browar Gustava Preussa.

Większość wymienionych powyżej firm, a także innych, mniejszych, przetrwała I wojną światową i przeżyła kolejny okres prosperity w latach 30. XX wieku.

II wojna światowa nie zahamowała rozwoju Elbląga. Przyłączone do Polski miasto nadal utrzymywało pozycję silnego gracza gospodarczego na mapie kraju. Choć przez większość okresu istnienia PRL Elbląg był miastem powiatowym, to jego potencjał ekonomiczny był znaczniejszy od wielu miast wojewódzkich – w tym także i pobliskiego Olsztyna.

Nasze miasto słynęło z produkcji turbin w Zamechu, ale nie tylko. Zakłady Przemysłu Piwowarskiego (pamiętacie: „Luksusowe”, „Jubileuszowe”, czy też „damskie” „Karmelowe” lub słynny „Porter”?), Zakłady Wielkiego Proletariatu, Plastik, Renoma…

Dzisiaj większośc z tych przedsiębiorstw już nie istnieje. Oczywiście, powstały inne firmy, ale daleko im do potęgi i wpływów tych dawnych.

Złośliwi mówią, że elbląskie przedsiębiorstwa zostały zastąpione przez dyskonty. Nie tylko w Elblągu tak się stało – chciałoby się dopowiedzieć.